Risico is beter voorspelbaar dan rendement
Het aardige van risico is dat het beter voorspelbaar is dan rendement. Denk aan de technologiesector. Nu in de lijstjes de slechtst prest
erende fondsen, maar een jaar geleden nog de best presterende fondsen. Het risico, bijvoorbeeld gemeten met de standaarddeviatie, was toen hoog en is nog steeds hoog. Alhoewel niet veel mensen de dip in de technologie hebben voorspeld, wist men afgaand op het risico wel dat zoiets een keer zou kunnen gebeuren. Technologiefondsen waren en zijn risicovol.
Risico en volatiliteit
Risico wordt vaak gemeten met de standaarddeviatie, ook wel volatiliteit genoemd. De standaarddeviatie geeft aan hoe wild rendementen zich door de tijd heen gedragen; hoever rendementen in een bepaalde maand afwijken van het gemiddelde rendement. De standaarddeviatie als risicomaatstaf krijgt soms wel eens kritiek. U vindt het natuurlijk niet erg dat rendementen soms ook ver naar boven afwijken, wat wel wordt meegenomen in de standaarddeviatie. Maar gelukkig komen in de praktijk uitschieters naar boven bijna even vaak voor als uitschieters naar beneden. Dit maakt standaarddeviatie tot een goede indicatie van het risico van een beleggingsfonds.
Bekijk het totale risico en het risico in verhouding met andere fondsen
Waar moet u nu naar kijken als het gaat om risico? Kijk allereerst naar het totale risico van een belegging. Bedenk of u dat risico wel kunt en wel wilt dragen. Past het risico bij uw persoonlijkheid en bij uw doelstellingen? Een fonds met een standaarddeviatie van 40% of hoger zal voor veel mensen te risicovol zijn. Morningstar geeft in de fondsoverzichten onder het kopje ‘Rating en risico’ weer hoe hoog het risico van een fonds is. Het tweede waar u naar moet kijken, is het risico in verhouding met vergelijkbare fondsen. Het Invesco GT Continental European Fund heeft bijvoorbeeld een flink hoger risico dan het RG Europe Fund en het Trans Europe Fund van ABN Amro. Als een fonds binnen een categorie goed presteert, is de volgende vraag of het daar ook meer risico voor nodig had.
Combineer risico en rendement in één getal
Na rendement moet u dus het risico van een fonds bekijken. Risico en rendement kunnen echter ook in één getal worden gecombineerd, we spreken dan over een risico-rendementmaatstaf. De Sharpe ratio is zo’n maatstaf en wordt veel gebruikt. De Sharpe ratio meet hoeveel rendement een fonds boven de spaarrente behaalde in relatie tot het gelopen risico.
Ratings
Als risico-rendementmaatstaven binnen een bepaalde categorie met elkaar worden vergeleken, spreekt men over een ranking of rating. Morningstar heeft hiervoor het sterrensysteem. Over een periode van drie jaar kijken we hoe goed een fonds ten opzichte van de categorie heeft gepresteerd. We corrigeren daarbij voor risico en aankoopkosten. We gebruiken hiervoor de Stutzer maatstaf, deze lijkt sterk op de Sharpe ratio. Een verschil is dat de Stutzer de rendementuitschieters naar boven niet afstraft. Binnen een bepaalde categorie krijgt beste 10% van de fondsen vijf sterren, de volgende 22.5% vier sterren, de middelste 35% drie sterren, de daaropvolgende 22.5% twee sterren en de slechtste 10% krijgt één ster. Niet alle fondsen hebben een rating. Dat betekent beslist niet dat de prestaties van die fondsen slecht zijn. Een rating kan bijvoorbeeld ontbreken als het fonds korter dan drie jaar bestaat, of als de (koers)gegevens die wij hebben verzameld nog niet 100% volledig zijn. We zullen de komende maanden het aantal ratings op onze site sterk uitbreiden.
Ratings werken -net als rendementen- als een hakbijl en kunnen enkel dienen als eerste stap bij de screening van fondsen. Een nadere analyse, ook van het risico, is nodig. Naast dat men risico kan bekijken aan de hand van de historische volatiliteit, is het ook een goed idee om eens in de portefeuille van een fonds te kijken. Dan krijgt men een nog beter inzicht in het risicoprofiel van een fonds. Daarover later meer.