Beleggerspsychologie: ons verstand haalt trucs met ons uit

‘Behavioural finance’ onderzoekt hoe de psychologie van mensen het beleggingsgedrag beïnvloedt. Adriaan Bonauer, redacteur van Morningstar Duitsland, ondervroeg Christian Elsmark, de zakelijke directeur van JP Morgan Flemings Aandelen Europa, over de nieuwe inzichten die dit onderzoeksveld oplevert.

Morningstar Europe Editor 10 augustus, 2001 | 18:39
Facebook Twitter LinkedIn

Wat zijn de belangrijkste aannames achter de behavioural finance?
Behavioural finance begint met de simpele veronderstelling dat beleggers in de werkelijkheid van alle dag niet rationeel handelen en dat arbitrage risicovol is en derhalve lang niet altijd plaatsvindt. We zijn allemaal menselijke wezens en vanwege onze emoties kunnen we overgevoelig reageren of juist onderreageren op informatie. Op de korte termijn worden de koersen van aandelen niet bepaald door wat de waarde ervan is, maar door wat beleggers denken wat de waarde is.

Hoe kunnen beleggers profiteren van zulke inzichten?
Ons verstand haalt soms trucs met ons uit. Denk bijvoorbeeld aan de emoties die we voelen bij het winnen en verliezen van geld. We voelen doorgaans meer pijn als we verliezen dan dat we plezier voelen bij een winst van dezelfde grootte. Dit leidt ertoe dat beleggers in koers dalende beleggingen langer in portefeuille houden dan ze zouden moeten doen en stijgende aandelen te vroeg verkopen – niet omdat ze uitgestegen zijn, maar omdat beleggers de winsten veilig willen stellen. Als beleggers dit bij zichzelf herkennen, kunnen ze leren om koerswinsten te vergroten en verliezen te beperken.

Zal deze aanpak niet leiden tot nog meer kuddegedrag bij particuliere beleggers en instituten?
Aandelen die worden gesteund doordat ze omgeven zijn met een positief sentiment (of kuddegedrag), laten doorgaans perioden met een bovengemiddeld rendement zien. Beleggers moeten er zich van bewust zijn dat deze perioden typisch veroorzaakt worden door een overmatige reactie op een reeks nieuwsberichten die dezelfde kant opwijzen. Als de waarderingen omhoog kruipen ten opzichte van de rest van de markt, stijgt het risico van een teleurstelling en één slecht bericht kan leiden tot een dramatische daling van de koers. Beleggers zouden moeten leren herkennen wanneer een groeiaandeel een glamour-aandeel wordt – een aandeel waarvan de waardering meer leunt op prestaties uit het verleden dan op toekomstige groei.

Zijn er fondsen die de resultaten van de behavioural finance gebruiken?
Een veelgehoorde klacht is dat er geen verband is tussen de behavioural finance als theorie en de toepassingen in financiële producten. We zien dat als je praat over zogenoemde style funds dit een element uit het behavioural denken met zich mee brengt. Simpel gesteld, denken we dat inefficiënte situaties op de aandelenmarkt veroorzaakt worden door gedrag van beleggers en dat deze inefficiënties het sterkst zijn bij de extreme waarde- en extreme groeiuiteinden van het beleggingsuniversum. We geven onze cliënten toegang tot deze twee uiteinden door ons FF-European Strategic Value Fund en het FF-European Strategic Growth Fund.

Hoe kan een belegger het goede product kiezen?
Ik ben optimistisch en ga er vanuit dat beleggers goede beslissingen kunnen nemen over hoe ze hun geld willen uitgeven. Wat ze willen sparen en hoe ze willen sparen, is afhankelijk van persoonlijke voorkeuren. Het belangrijkste is dat ze het maken van beleggingsbeslissingen niet moeten uitstellen. Voor langetermijnbeleggers is een belegging in zowel de beste groeibeleggingen als de beste waardebeleggingen een uitstekende keuze.

Waarom heeft JP Morgan Fleming geen behavioural finance fonds als het idee zo veelbelovend is?
We hebben geen behavioural finance fonds simpelweg omdat de definitie van de doelstellingen van zo’n fonds voor veel cliënten niet duidelijk zou zijn. Wat we wel hebben, zijn fondsen die het meeste van hun toegevoegde waarde behalen door te erkennen dat aandelenkoersen niet alleen door fundamentele grootheden worden gedreven, maar ook door overgevoelige reacties van beleggers op de stroom van informatie.

Twee concurrenten bieden wel fondsen aan die gespecialiseerd zijn in deze jonge wetenschap. Welke voordelen hebben uw fondsen?
Ik ben er sterk van overtuigd dat onze klanten duidelijk moeten begrijpen wat we doen als we hun geld beleggen. Het is een kwestie van vertrouwen of zoals de Amerikanen zeggen een ‘fiduciary responsibility’. Simpel gezegd weten beleggers waar ze aan toe zijn als ze een fonds van ons kopen.

We zijn behoorlijk strikt in het definiëren van wat we doen. Onze stijlfondsen bijvoorbeeld (FF-European Strategic Growth and FF-European Strategic Value) hebben bijvoorbeeld zeer duidelijk de doelstelling om door stijloriëntatie outperformance te behalen en niet specifiek door aandelenselectie.

De toegevoegde waarde wordt door ons bereikt door rekening te houden met marktanomalieën die het sterkst voorkomen aan de extreme waarde- en groeikant van de markt. Deze anomalieën zijn het gevolg van psychologische fouten of beleggersgedrag. Het proces dat ten grondslag ligt aan deze fondsen kan men vanaf 1993 duidelijk traceren.

Klopt het dat deze fondsen een hogere omzet binnen de portefeuille kennen vergeleken met ‘normale’ fondsen?
Ja, onze twee stijlfondsen hebben een hogere tracking error dan enkele andere Europese fondsen die we aanbieden. Doorgaans hebben de stijlfondsen een tracking error van ongeveer 8%, terwijl onze standaardproducten een tracking error kennen van 2.5 tot 4%. Als je deze twee stijlen combineert, krijg je een tracking error van ongeveer 4%.

Door de differentiatie tussen beleggingsstijlen als groei en waarde moet de belegger kiezen welke stijl het beste bij hem past. Welke criteria moet hij daarvoor gebruiken?

Allereerst moet de belegger erkennen dat op de lange termijn zowel groei als waarde een bovengemiddeld rendement laten zien. Daarom adviseren wij aan de meeste beleggers om beide fondsen aan te houden en de portefeuille periodiek te herbalanceren in een verhouding van vijftig staat tot vijftig.

Ten tweede zou een belegger die al een gespreide portefeuille heeft ook kunnen beleggen in onze stijlfondsen om de risicorendementverhouding van zijn gehele portefeuille te verbeteren. Als al zijn beleggingen bijvoorbeeld in groeigerelateerde fondsen zitten (zoals technologie) dan zou een belegging in ons FF-European Strategic Value Fund zeer geschikt zijn. Het belangrijkste voor alle beleggers is dat ze zichzelf ervan verzekeren dat hun beleggingen goed gespreid zijn, niet alleen over asset categorieën, maar ook over de diverse stijlen.

Zou het niet veel gemakkelijker voor beleggers zijn om de keuze tussen groei en waarde over te laten aan de fondsmanager?
Of een belegger al dan niet zelf de keuze tussen waarde en groei moet nemen, is een kwestie van persoonlijke ervaring en tijd. Maar zelfs een slimme persoon kan stomme financiële beslissingen nemen. Als je één van die beleggers bent die slecht presterende aandelen maar blijft vasthouden totdat je ze echt moet verkopen, zou ik adviseren om je eigen feilbaarheid te erkennen en je methode van beleggen aan te passen. Het alternatief is om je te wenden tot een professionele belegger met een duidelijk en gedisciplineerd beleggingsproces.

Facebook Twitter LinkedIn

Over de auteur

Morningstar Europe Editor  .

© Copyright 2024 Morningstar, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Voorwaarden        Privacybeleid        Cookie Settings        Beleidsdocumenten