De Europese Centrale Bank (ECB) heeft het bedrag dat het maandelijks aan obligaties opkoopt afgelopen jaar al twee keer verlaagd, en bij de vergadering van maart heeft het de belofte om meer obligaties op te kopen als dat nodig is, laten vallen. Die past niet langer in het plaatje van steeds gunstigere economische vooruitzichten.

De renteniveaus blijven naar verwachting ongewijzigd tot aan de einddatum van het obligatie-opkoopprogramma van de ECB in september 2018. Daarna zal verder opheffen van het verruimende monetaire beleid moeten komen van renteverhogingen.

Dat zal gevolgen hebben voor posities in euro-genoteerde obligaties. Hogere rentes zullen de koersen van bestaande obligaties omlaag drukken. Doorgaans lopen de bewegingen op de obligatiemarkt vóór op de daadwerkelijke beleidsbeslissingen, aangezien marktpartijen verwachtingen ruim vantevoren inprijzen.

Er zijn drie manieren waarop de obligatiebelegger zich kan voorbereiden op een situatie van hogere rentes. We bekijken drie strategieën die kunnen worden uitgevoerd middels exchange traded funds (ETF's). De drie verschillen van elkaar wat risico en beleggingsdoelen betreft.

1. Verkort de looptijd

Looptijd meet de gevoeligheid van obligaties voor veranderingen in renteniveaus en geeft de waarschijnlijke verandering in de koers van een obligatie aan in reactie op een procentpunt rentewijziging. Er zijn verschillende manieren om de looptijd te berekenen (effectieve looptijd, aangepaste en Macaulay looptijd). De verschillen daartussen zijn echter klein en moeten niet afleiden van het basisbeginsel dat obligatiekoersen en rentes omgekeerd aan elkaar bewegen. Dus als de gemiddelde looptijd van een obligatieportefeuille 8 jaar is en de rente stijgt met 1 procentpunt, dan zal de obligatiekoers naar verwachting met gemiddeld 8% dalen.

Vanwege het omgekeerde verband knutselen sommige beleggers met de looptijd om te kunnen reageren op verwachte veranderingen van de rentestand. Looptijd verkorten in tijden van stijgende rente dempt de neergaande beweging van obligatiekoersen, terwijl het verlengen van de looptijd in tijden van dalende rentes het opwaarts koerspotentieel verder aanjaagt.

ETF's zijn een handig middel om deze strategieën in de praktijk te brengen. Beleggers kunnen deze ETF's gebruiken om de looptijd van een obligatieportefeuille heel precies aan te passen. enkele voorbeelden:

Neem een positie van 10.000 euro in een all-maturity eurozone staatsobligatie-ETF. Bijvoorbeeld de iShares Core EUR Government Bond, Lyxor EuroMTS All-Maturity Investment Grade en de Xtrackers Eurozone Government Bond ETFs die alledrie een Morningstar Analyst Rating van Gold hebben, volgen indices met een gemiddeld looptijd van 7,5 jaar.

Door 5.000 euro te heralloceren naar een ETF die blootstelling biedt naar het looptijdgebied van 1-3 jaar, bijvoorbeeld de iShares EUR Government 1-3y, Lyxor EuroMTS 1-3y of de Xtrackers Eurozone Government Bond 1-3y, met een gemiddelde looptijd van 1,8 jaar, kan de totale looptijd zakken naar 4,65 jaar. Dat vermindert het neerwaarts risico ten aanzien van obligatiekoersen met bijna 3% in een situatie van 1% rentestijging. Tegelijk blijven de voordelen van diversificatie binnen de obligatie-allocatie in de obligatieportefeuille behouden.

(klik op tabel voor vergroting)

Naar looptijd gesegmenteerde ETF's maken combinaties van verschillende looptijden mogelijk die passen bij specifieke risico en rendementsdoelstellingen. Het gebruik van looptijdstrategieën noopt de belegger echter wel om de economische ontwikkelingen nauwlettend in de gaten te houden en om goed te begrijpen hoe die invloed hebben op monetair beleid. Het gaat dan niet alleen om de richting (omhoog of omlaag), maar ook om de reikwijdte en de timing van de beleidsbeslissingen. Ondanks de toegenomen transparatie van centrale banken rondom hun besluitvorming, blijft timing een lastige zaak.

2. Renterisico uitbannen

Sommige obligatiebeleggers krijgen de kriebels bij alleen al de gedachte aan stijgende rentes, maar toch willen ze profiteren van de voordelen van hogere yields. Beleggers die het renterisico willen uitbannen kunnne floating rate notes (FRM's) overwegen of obligatiefondsen met een ingebouwde rente-hedge. Daarvan zijn ook ETF's verkrijgbaar.

Floating rate notes zijn obligaties met een variabele coupon die is gekoppeld aan de standaard geldmarktrente plus een vaste spread. De coupon wordt periodiek aangepast aan de wijzigingen van de rente. Daardoor hebben FRN's een looptijd van bijna nul en ze stellen beleggers elechts bloot aan het credit risico van de uitgevende instelling. Logischerwijs stijgt de vraag naar FRN's in tijden van stijgende rentes. FRN's worden meestal uitgegeven door bedrijven en in europa met name door financiële instellingen.

Er zijn twee FRN's beschikbaar in het euro-gedenomineerde investment grade segment, namelijk de Lyxor Barclays Floating Rate EUR 0-7y en de Amundi Floating Rate Euro Corporate 1-3y. Beide maken gebruik van synthetische replicatie.

De Lyxor ETF volgt een index die bestaat uit obligaties met een looptijd tot 7 jaar terwijl de Amundi ETF zich richt op het segment 1-3 jaar. In aanvulling op de blootstelling aan looptijd leiden andere verschillen in opbouw tussen de twee benchmarks tot een hogere blootstelling aan credit risico, en daardoor een mogelijke hogere yield, voor de Lyxor ETF.

(klik op tabel voor vergroting)

FRN's zijn niet voor iedereen geschikt, dus beleggers die renterisico willen hedgen en tegelijk blootstelling willen behouden naar de markt van investment grade bedrijfsobligaties met een vaste rente (ofwel traditioneel) kunnen kiezen voor de iShares Euro Corporate Bond Interest Rate Hedged ETF. Die volgt een index die deze categorie afdoende afdekt met een 50/50 verhouding tussen financiële en niet-financiële uitgevers. De hedge - een shortpositie in Duitse bund-futures - zorgt ervoor dat de looptijd de nul benadert.

(klik op tabel voor vergroting)

3. Niets doen

Niets doen klinkt niet echt als een strategie. Maar beleggers die obligaties gebruiken als tegenwicht, ofwel een verzekeringsinstrument, tegen aandelenvolatiliteit in plaats van als rendementsbron, moeten misschien niet al te veel aandacht schenken aan schommelingen van rentestanden.

Voor zulke beleggers is het interessant om te kijken naar een one-stop-shop, brede looptijd en lage kosten product zoals de iShares EUR Aggregate Bond ETF of de SPDR EUR Aggregate Bond ETF. Dat is het ultieme ontzorgende type product waar je niet naar om hoeft te kijken zodat de belegger zich op het aandelengeldeelte van zijn portefeuille kan concentreren, als dat is wat hij wil.

Beide ETF's volgen de Bloomberg Barclays Euro Aggregate Bond Index. Die biedt bloostelling aan staats (doorgaans 50%-60%), quasi-staats (10-%-15%), corporate (15%-20%), and covered (10%-15%) obligatiemarkten genoteerd in euro's en voorzien van een investment grade rating. Deze index biedt een afgewogen mix binnen het spectrum van van looptijden in het investment grade landschap.

(klik op tabel voor vergroting)

Conclusie

De verbeterende economische perspectieven in de Eurozone maken het waarschijnlijk dat de rentes zullen gaan stijgen. De verwachting is dat de eerste verhoging in de Eurozone op zijn vroegst pas laat in 2018 zal komen, maar de financiële markten zullen al ruim vóór die tijd zo'n rentestap gaan inprijzen.

Dat heeft grote gevolgen voor de obligatiebeleggers en noodzaakt hen om na te denken over hun strategie. Wat betekent het voor hun risicobereidheid en hun rendementsdoelen? Of je nu met de looptijd aan de slag wil of juist nergens naar om wil hoeven kijken, er is altijd een ETF te vinden die past bij je doelen.

Lees meer:

- Twee voorbeelden van goede defensieve High Yield fondsen

- Zijn high yield ETF’s een efficiënt alternatief voor actieve fondsen?