Elon Musk gaat tekeer tegen duurzaam beleggen nu het aandeel Tesla (TSLA) uit een toonaangevende duurzame index is gegooid. Uiteraard gebruikt hij zijn geliefde Twitter (TWTR) als platform om zijn ongenoegen te uiten over de "oplichterij" die duurzaam beleggen volgens hem is.
Maar wat de CEO van Tesla over het hoofd ziet, is dat duurzaam beleggen over méér gaat dan alleen bedrijven die milieugerichte producten maken, zoals Tesla doet. De andere twee letters in de afkorting ESG zijn sociaal en governance, ofwel goed ondernemingsbestuur, en daar schiet Tesla tekort.
S&P Global besloot de automaker te verwijderen uit de duurzame variant van zijn vlaggenschip S&P 500-index. Als reden verwees de indexbouwer onder meer naar Tesla's matige respons op een justitieel onderzoek naar meerdere sterfgevallen in verband met zijn zelfrijdende auto's en ook met beweringen van discriminatie en slechte arbeidsomstandigheden in de Tesla-fabriek in Fremont, Californië.
Terwijl de auto- en onderdelenindustrie een stijging van de ESG-score kende - dat is een belangrijke beoordeling voor de duurzaamheid van een bedrijf - bleef de score van Tesla gelijk en daarmee zakte het ten opzichte van zijn concurrenten, schreef S&P.
In een reactie tweette Musk dat deze beoordeling kwam, "ondanks dat Tesla meer doet voor het milieu dan welk bedrijf dan ook ooit". Ook noemde hij ESG-beleggen "zwendel". Auw. Pijnlijk.
S&P op zijn beurt gaf vervolgens aan dat het Tesla regelmatig zou beoordelen en de deur open zou zetten voor terugkeer in de index "in de komende jaren". De koers van het aandeel Tesla is sterk gedaald sinds het bestuur van Twitter het aanbod van Musk accepteerde om het sociale-mediabedrijf te kopen en van de beurs te halen. Musk verkocht aandelen Tesla om de overname van Twitter te kunnen financieren.
De aandelen Tesla noteerden onlangs nog $709, lager dan de Fair Value van Morningstar die $750 per aandeel bedraagt. Sustainalytics, het data- en analysebedrijf op het gebied van duurzaamheid dat eigendom is van Morningstar, geeft Tesla een Medium ESG Risk Rating, daarbij verwijzend naar zwak product governance en andere problemen.
Spanningen over duurzaamheid
De stap van S&P illustreert de aanhoudende spanningen in de wereld van duurzaam beleggen. Als een van de grootste makers van elektrische auto's zou je verwachten dat Tesla in ieder geval in theorie een hoge duurzaamheidsscore moet hebben. Maar ESG-ratings zijn meestal gericht op ESG-risico's: identificeren welke factoren van materieel belang zijn voor een bedrijf en deze vervolgens opnemen in een beoordeling van de aandelen.
Dat is iets anders dan hun potentiële impact, of de effecten van een investering op de rest van de wereld. Zeker, er komen nog meer impactmaatregelen aan. En velen beweren dat bedrijven die ESG-risico's in hun bedrijfsvoering opnemen, zich automatisch als betere deelnemers aan de maatschappij gaan gedragen.
Verder dan de E
Dan is er de spanning of deze factoren bij elkaar horen in één beoordeling. Tesla heeft immers - anders dan traditionele autofabrikanten - een veel lager risico op zaken als de koolstofemissies van het wagenpark of aanverwante regelgeving. De nieuwkomer heeft de hele wereldwijde auto-industrie ertoe aangezet om zich te concentreren op EV-technologie, en Tesla Energy is een van de grootste spelers op het gebied van zonnepanelen in de Verenigde Staten.
Sustainalytics merkt bijvoorbeeld op dat 89% van de inkomsten van Tesla verband houden met klimaatactie en dat Tesla bijdraagt aan enkele van de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties. Groener dan Tesla wordt het niet, zo denken de meeste consumenten.
Desalniettemin heeft de toenemende nadruk van ESG-beleggers op de belangen van alle stakeholders invloed op de rating. Tesla heeft een slechte staat van dienst op het gebied van arbeidskwesties en menselijk kapitaal. Onlangs heeft het California Department of Fair Employment and Housing het bedrijf aangeklaagd na beweringen van honderden werknemers dat zij het doelwit waren van discriminatie en racistische opmerkingen door collega's.
Ook onvoldoende veiligheid op zijn zelfrijdende auto's draagt bij aan Tesla's ESG-problemen. In 2021 lanceerde de Amerikaanse National Highway Traffic Safety Administration een onderzoek naar ongevallen die verband hielden met Tesla's autopilot-software die volledig autonoom rijden mogelijk maakt. Die zit in meer dan 765.000 voertuigen. Daarnaast moet Tesla bijna al zijn auto's in China terugroepen. Bovendien heeft Tesla in het verleden geen transparante rapportage verstrekt over koolstofemissies, watergebruik of afvalbeheerpraktijken.
Rechtszaken
Ondertussen is Musk, die ongeveer 15% van de aandelen Tesla bezit, een frequente tweeter. Zijn opmerkingen beïnvloeden de aandelenkoers van Tesla en stellen het bedrijf bloot aan rechtszaken door aandeelhouders en onderzoeken door toezichthouders. In 2018 sloot hij een schikking met de Securities and Exchange Commission nadat hij had hij publiekelijk de overweging had gedeeld om Tesla van de beurs te halen.
Sinds vorige week wordt hij ook geconfronteerd met beschuldigingen van seksueel wangedrag door een voormalig werknemer bij SpaceX, het ruimtevaartbedrijf dat hij heeft opgericht. Zijn naam duikt ook op in de marge van de grootste smaad-rechtszaak onder beroemdheden aller tijden, aangezien hij in 2016 datete met Amber Heard.
Dat heeft allemaal impact, zegt Jon Hale, directeur duurzaamheid voor Amerika bij Sustainalytics: "Tesla maakt een product dat ons duidelijk zal helpen bij de overgang naar een koolstofarme economie, maar het bedrijf heeft te maken met andere kwesties die ESG-beleggers bezighouden: product governance, arbeidsverhoudingen, een rechtszaak tegen discriminatie en goed zakelijk bestuur.''
Het grootste risico van dit alles is echter de reputatie van het bedrijf: "Een groot deel van Tesla's succes is zijn reputatie als bedrijf dat helpt bij het klimaatprobleem", zegt Driss Lembachar, die Tesla volgt voor Sustainalytics. “Uitsluitingen van indices wijzen op andere problemen aan de sociale en bestuurlijke kant die de reputatie kunnen schaden. Dat risico wordt groter naarmate Tesla verder uitbreidt." Dit jaar opende Tesla nieuwe giga-fabrieken in Texas en Duitsland. In het laatste geval zijn de vakbondstradities sterk.
Luisteren naar investeerders
De zet van S&P heeft gevolgen voor aandeelhouders. voor beleggers in bijvoorbeeld de Xtrackers S&P 500 ESG ETF (SNPE), die is gebaseerd op de index. Tesla is niet opgenomen in de duurzaamheidsindexen van Morningstar. "Het selectieproces geeft voorrang aan een laag ESG-risico en daardoor komt het aandeel Tesla niet in aanmerking", zegt Dan Lefkovitz, strateeg voor Morningstar Indexes.
Ondanks alles wat Musk heeft tegengeworpen tegen de opmerkingen van aandeelhouders, verbetert Tesla zich op het gebid van duurzaamheid, zegt John Streur, chief executive bij Calvert Research & Management, de duurzame investeringswinkel van Morgan Stanley: "Tesla is een zeer agressief geleid bedrijf met enorme ambitie. Ze zorgen voor een positieve verandering in de richting van elektrificatie wereldwijd, en ze stimuleren elk autobedrijf ter wereld. Ze hebben al deze uitdagingen, maar plaatsen dat in de context van het bedrijf in zijn ontwikkelingsfase.”
Streur heeft zelf ondervonden dat Tesla wel degelijk reageert op opmerking van zijn aandeelhouders, want vorig jaar haalde een resolutie die door Calvert was ingediend waarin het Tesla vroeg om meer gegevens te verstrekken over diversiteit, gelijkheid en inclusie, een meerderheid van de stemmen op de jaarvergadering van Tesla. Dit jaar heeft Tesla op pagina 36 van zijn impactrapport gedetailleerde EEO-1-gegevens verstrekt van zijn deponeringen bij de Amerikaanse Equal Employment Opportunity Commission. "We zien dus een boel positieve stappen ter verbetering. Maar er kan nog meer gedaan worden", aldus Streur.
