Er is een hernieuwde storm van kritiek losgebarsten op exchange traded funds (ETFs) na de recente berichtgeving over een ‘rogue trader’ van de ‘delta-one desk’ bij UBS die ruim 2 miljard dollar heeft verloren met zijn handelsactiviteiten. De exacte details van de mislukte transacties moeten nog worden vrijgegeven, maar velen wijzen ETFs al aan als de schuldige in dit verhaal.

Delta one desks handelen in afgeleide instrumenten die tot doel hebben om de prestaties van een onderliggend actief of een benchmark met een factor van 1-op-1 na te bootsen. Hierbij gaat het onder meer om swaps, futures, forwards en ETFs. Delta one desks maken het meest gebruik van diverse arbitragetransacties die erop gericht zijn om voordeel te halen uit de prijsverschillen tussen deze verschillende instrumenten.

Ongeacht het feitelijke instrument dat bij dit incident betrokken was, ligt de schuld niet bij het vehikel. De verantwoordelijkheid voor het verlies ligt bij de persoon die het verlies veroorzaakte.
Dit voorval brengt ook een gebrek aan toereikende risicocontrole bij UBS aan het licht, zoals duidelijk blijkt uit dit verslag van de BBC. Het verlies vloeit dus niet voort uit ETF-specifieke risico’s.
Helaas hebben veel commentaren in de financiële media dit punt gemist.

Aan ETFs zijn, net zoals aan alle financiële instrumenten, vele risico’s verbonden. Dit incident is ontstaan uit een risico dat niet specifiek is voor een bepaald financieel instrument: het beleggingsrisico. Het eenvoudigweg om een slechte transactie – niets meer en niets minder.

Inzicht
Zoals gezegd, is het belangrijk om inzicht te hebben in de reële risico’s waarmee diverse structuren van via de beurs verhandelde producten (exchange traded products of ETPs) gepaard gaan. Kijken we naar de imagoschade die UBS als gevolg van dit incident heeft geleden, dan merken we ook de zeer reële en mogelijk zelfs toenemende (gemeten op basis van de uitlopende CDS-spread voor een aantal van de belangrijkste banken die synthetische ETFs aanbieden) tegenpartijrisico’s op die in de ETF-structuur zijn ingebakken.

Dit onderwerp heeft Morningstar al bij verschillende gelegenheden aan de orde gesteld. Onlangs voerden we een diepgaand onderzoek uit naar de praktijken van de Europese aanbieders (waaronder UBS) van synthetische ETFs. Bij deze analyse werden de specifieke risico’s van deze structuren en de methodes voor risicobeheersing in kaart gebracht die deze providers gebruiken om de beleggers te beschermen, en werd de beloning toegelicht die beleggers ontvangen voor het nemen van risico. Binnenkort brengen we een vergelijkbare studie uit waarin de praktijken van aanbieders van fysieke ETFs aan bod komen op het gebied van effectenleningen. En later deze maand houden we een live webinar waarin we uitgebreid ingaan op het tegenpartijrisico van alle afzonderlijke ETP-structuren.