Sinds september 2014 is het prijspeil van een vat Amerikaanse olie meer dan gehalveerd. Waar de prijs van het zwarte goud de afgelopen vijf jaar tussen de 90 en 100 dollar per vat schommelde, is als gevolg van een afnemende groei in China, de schalierevolutie in de Verenigde Staten en het handhaven van het productiequota van oliekartel OPEC de prijsdaling ingezet.
In het vierde kwartaal van 2014 ging er 33 procent van de prijs af, waarna er in de eerste maanden van 2015 stabilisatie plaatsvond rond het niveau van 50 per vat. De prijs veerde langzaam op naar ongeveer 60 dollar, maar sinds juli is de prijs vanwege toenemende zorgen over de staat van de wereldwijde economie en vooral de groeivooruitzichten voor het grondstoffen verslindende China aan een tweede dalingsgolf begonnen die het prijspeil beneden 40 dollar per vat heeft gebracht, ruim 100 dollar beneden het record dat in juli 2008 werd neergezet op 145 dollar.
'Dividend geen vanzelfsprekendheid meer'
De implosie van de olieprijs heeft ook duidelijk zijn sporen binnen de sector nagelaten. zegt Morningstar-analist Jeffrey Schumacher.
'Oliebedrijven schalen grofweg 10 a 15 procent van hun investeringsbudget terug, ontslaan personeel om kosten te besparen, schorten aandeleninkoopprogramma’s op, verkopen bedrijfsonderdelen om cash te genereren en zelfs het dividend is geen vanzelfsprekendheid meer.'
Vooral de dienstverleners aan de oliesector en bedrijven actief in de exploratie en productie incasseerden flinke klappen. Maar ook de 'oliemajors' ontkomen niet aan de malaise, 'waarbij in het bijzonder bedrijven die opereren aan de bovenkant van de kostencurve hun winst sterk zien verdampen'.
Ook beleggers krijgen nu flinke verliezen te verwerken. In 2014 was de MSCI World Energy index al de minst presterende sector, maar werd er nog een klein plusje van 0,67 procent gerealiseerd. In 2015 dook de index wel in het rood.
Rode lantaarndrager
Eind juli was er nog een bescheiden min van 2,43 procent, maar die werd serieus van omvang toen in augustus een wereldwijde correctie aantrad. De index verloor in die maand (tot 24 augustus) 17,68 procent, waarmee de sector met een year to date rendement van -19,68 procent de rode lantaarndrager is.
De MSCI World Energy index bestaat voor bijna de helft uit de grote geïntegreerde oliemaatschappijen, waarbij Exxon Mobil met een weging van 14 procent een grote stempel drukt op het rendement. Verder bestaat de index uit olie- en gasbedrijven die actief zijn in het up- mid- en downstream segment van de waardeketen.
De top-10 bedrijven maken meer dan 50 procent van de index uit, wat aangeeft dat de index een grote concentratie heeft. De hang naar geïntegreerde oliemaatschappijen leidt tot een hoge gemiddelde marktkapitalisatie van 52 miljard euro.
Grotere spreiding
De MSCI World Energy index is volledig belegd in bedrijven die zich richten op de winning van olie en/of gas. De actieve fondsen in de Morningstar-categorie ‘Aandelen sector energie’ beleggen echter in meer of mindere mate ook in nutsbedrijven, alternatieve energie of andere grondstofbedrijven. Daarnaast beleggen veel fondsen in kleinere bedrijven dan de index, waardoor de gemiddelde marktkapitalisatie met 18 miljard euro beduidend lager is dan die van de index.
De moeilijke markt voor grondstoffen en olie in het bijzonder zorgt er voor dat geen van de energiefondsen die in Nederland verkrijgbaar zijn sinds het begin van dit jaar (year to date) een positief rendement kan overleggen.
Desalniettemin zijn er wel fondsen die in staat zijn geweest minder hard te dalen dan hun benchmark.
Schumacher: 'NN Energy Fund weet de schade te beperken tot een verlies van 10,83 procent. Het fonds heeft van de actieve fondsen met een weging van 44 procent de grootste allocatie naar de oliemajors. Valero Energy, Marathon Petroleum Group en Tesoro Group zijn voorbeelden van aandelen die een positieve bijdrage hebben geleverd.'
Nieuwe beheerder
Het fonds van NN Investment Partners ondergaat momenteel een herstructurering, die onderdeel is van een bredere reorganisatie van de Specialist (sector) en Core Equity (regio) fondsen. Hierdoor is Pieter Schop de nieuwe beheerder voor dit sectorfonds, waarbij zowel het analistenteam als het kwantitatieve onderzoeksteam grote invloed krijgen in het beheer van dit fonds. 'De fondsen zullen meer focus krijgen, waardoor het niveau van actief beheer verder omhoog moet gaan', zo verwacht de analist.
MFS Meridian Global Energy blijft de index met een rendement van -13,64 procent ook voor. Dit fonds profiteert van een bredere benadering van het thema energie door 16,7 procent van het vermogen te beleggen in nutsbedrijven.
Pimco MLP & Energy Infrastructure Fund is volgens Schumacher een opvallende verschijning in deze categorie. 'Het fonds belegt namelijk zowel in aandelen als obligaties in de Amerikaanse energiesector, waarbij het fonds veelvuldig gebruik maakt van swaps om de blootstelling te managen.'
Julius Baer Energy Transition heeft eveneens een afwijkend mandaat. 'Het fonds belegt onder andere in zonne-energie en nutsbedrijven en heeft met een weging van 17 procent de hoogste allocatie naar opkomende markten.'
Top 5 energy-fondsen
Rendementen tot en met augustus, geannualiseerd en in procenten.
Bron: Morningstar
Bekijk ook eerdere top 5-lijstjes
Blockbuster fondsen obligaties
Dit artikel is een co-productie van Morningstar en Fondsnieuws en verscheen ook op fondsnieuws.nl.