Beleggers zijn weer bang voor een recessie. Maar het voorspellen van het begin van een economische neergang, laat staan de duur en ernst ervan, is zelfs voor experts moeilijk.
Als vuistregel wordt algemeen aangenomen dat twee kwartalen van krimp van het bruto binnenlands product een recessie is, maar de officiële begindatum wordt vastgesteld door de Business Cycle Dating Committee van het National Bureau of Economic Research.
Hoewel we vaak pas weten dat we in een recessie zitten als die al goed op gang is, zijn hier enkele economische signalen die de moeite waard zijn om in de gaten te houden om een idee te krijgen van de gezondheid van de economie.
Wat zijn de belangrijkste economische indicatoren?
Deze indicatoren kunnen ons helpen om beter te begrijpen waar de economie en de markten staan, maar ze kunnen de toekomst niet perfect voorspellen. Bovendien worden veel van deze indicatoren beïnvloed door verschillende factoren die wel of niet op een recessie kunnen wijzen, dus het interpreteren van de gegevens is niet altijd eenvoudig.
Hier zijn enkele van de belangrijkste indicatoren die economen volgen om inzicht te krijgen in de economische gezondheid en waar we mogelijk naartoe gaan.
Reëel BBP. Een langdurige vertraging of regelrechte daling van de groei van het BBP kan reden tot bezorgdheid zijn. De algemene vuistregel is dat twee kwartalen van krimp als een recessie kan worden beschouwd.
Consumentenbestedingen. Consumentenbestedingen zijn de grootste component van het BBP. Consumenten hebben de neiging om de broekriem aan te halen als reactie op economische onzekerheid, wat kan leiden tot een lagere economische productie.
Werkgelegenheid. Recessies hebben de neiging om loonsverhogingen en promoties in de kiem te smoren en kunnen leiden tot ontslagen. Hogere eerste werkloosheidsclaims en een lagere of afnemende banengroei kunnen tekenen zijn van een recessie.
Inflatie. Inflatie heeft de neiging te stijgen tijdens perioden van economische expansie. Het tegenovergestelde is meestal waar tijdens krimpende periodes, maar een aanhoudend hoge inflatie zonder overeenkomstige economische groei kan ertoe leiden dat consumenten hun uitgaven terugschroeven.
Rentetarieven. Hoge inflatie kan ertoe leiden dat de Federal Reserve de rente verhoogt om de inflatie te beteugelen. Daarentegen kan de centrale bank de rente verlagen om lenen aan te moedigen en de banengroei te stimuleren, met het risico dat de inflatie toeneemt.
Rendementscurve. Een omgekeerde rentecurve treedt op wanneer de rente op kortlopende obligaties hoger is dan die van langlopende obligaties. Dit duidt op toekomstige verwachtingen van lagere rentes en dus lagere groei en inflatie. Omgekeerde rendementscurves komen in het verleden voor in de aanloop naar recessies.
Prestaties aandelenmarkt. Hoewel de aandelenmarkt en de economie niet altijd parallel bewegen, kan economische onzekerheid leiden tot een uitverkoop van de markt.
We zullen deze indicatoren van dichterbij bekijken. Houd er rekening mee dat het enige tijd kan duren voordat de gegevens een beeld geven van wat er aan de hand is, omdat de meeste van onze traditionele economische gegevens minstens een maand na dato worden gepubliceerd.
BBP gekrompen, maar nog geen reden voor alarm
Gegevens op 31 maart 2025.
Het bruto binnenlands product is een belangrijke maatstaf voor economische gezondheid. Het BBP is de monetaire waarde van alle eindproducten en diensten die gedurende een bepaalde periode in een land zijn geproduceerd en wordt gebruikt om de omvang van de economie in te schatten. Een jaar-op-jaar groei van het BBP duidt op een gezonde economie, terwijl een vertragende groei of een regelrechte daling reden tot zorg kan zijn.
Uit voorlopige BBP-gegevens die op 30 april werden gepubliceerd door het Amerikaanse Bureau of Economic Analysis, bleek dat de economische groei in het eerste kwartaal van 2025 met 0,3% was gekrompen. Zoals Sarah Hansen, senior reporter bij Morningstar, opmerkt, werd die krimp grotendeels veroorzaakt door een importpiek, omdat Amerikaanse bedrijven voorraden aanlegden in de aanloop naar wijdverspreide invoerheffingen. De krimp is dus waarschijnlijk geen direct signaal van een recessie.
Toch zijn er enkele verontrustende signalen binnen de totale BBP-groeicijfers: De persoonlijke consumptie groeide het traagst in bijna twee jaar, wat een teken kan zijn van een wankel consumentenvertrouwen.
Consumentenbestedingen staan haaks op consumentensentiment
Gegevens op 31 maart 2025.
Consumentenbestedingen vormen iets minder dan 70% van het BBP van de VS. Als grootste component van de economie zijn ze een van de belangrijkste determinanten van de economische gezondheid van het land.
In het eerste kwartaal van 2025 stegen de reële persoonlijke consumptieve bestedingen met 1,8% ten opzichte van het voorgaande kwartaal. De bestedingen in het eerste kwartaal zijn vaak het laagst van de vier kwartalen, omdat consumenten bezuinigen na de vakantie en in de aanloop naar de zomer.
Hoewel de laatste bestedingsgegevens geen alarmbellen doen rinkelen, is het consumentenvertrouwen sterk gedaald. Zoals Hansen opmerkt, zijn consumenten pessimistisch, maar dat pessimisme heeft zich niet vertaald in een terugval van de bestedingen. De vraag die economen vandaag hebben is of de bestedingscijfers het negatieve consumentensentiment zullen inhalen.
Kwartaalverandering in consumentenbestedingen
Bron: US Bureau of Economic Analysis. Gegevens per 31 maart 2025. Reële persoonlijke consumptieve bestedingen, seizoensgecorrigeerd.
Arbeidsmarkt houdt stand, maar beleid kan toekomstige gevolgen hebben
Gegevens op 31 maart 2025.
Er zijn meerdere manieren om te kijken naar de gezondheid van de Amerikaanse arbeidsmarkt, die samenhangt met de algehele gezondheid van de economie. De banengroei is een primaire indicator. Het maandelijkse nonfarm payrolls rapport van het Bureau of Labor Statistics toont de verandering in het aantal werknemers in de VS, met enkele uitzonderingen zoals landbouw, actieve militairen en zelfstandigen.
Het non-farm payrolls report van april geeft aan dat de Amerikaanse arbeidsmarkt in een stabiel tempo banen bleef toevoegen, hoewel langzamer dan in maart. Maar zoals Bella Albrecht van Morningstar opmerkt, kunnen federale bezuinigingen op het personeelsbestand, snel veranderend handelsbeleid en verschuivingen in het immigratiebeleid ervoor zorgen dat de arbeidsmarkt de komende maanden vertraagt.
Maandelijkse loonsom Wijziging
Bron: Bureau of Labor Statistics. Gegevens per 31 maart 2025.
Inflatie blijft net boven Fed doelstelling van 2%
Gegevens op 30 april 2025.
De consumentenprijsindex steeg in april met 2,3% ten opzichte van een jaar geleden. Op maandbasis steeg de CPI met 0,2%. De Core CPI, die de volatiele voedsel- en energiekosten uitsluit, steeg met 2,8% ten opzichte van 2024. Het zal waarschijnlijk enige tijd duren voordat de de volledige prijseffecten van de tarieven op consumenten zullen zien. Als de inflatie stijgt, kan de Federal Reserve geneigd zijn om de rente te verhogen om dit tegen te gaan. Maar dat is misschien niet haalbaar in het licht van een vertragende economie.
CPI vs. Kern-CPI
Bron: Bureau of Labor Statistics. Gegevens per 30 april 2025.
Analisten verwachten dat Fed met renteverlaging wacht tot juli
Gegevens op 30 april 2025.
Volgens het tweeledige mandaat van de Federal Reserve moet de bank maximale werkgelegenheid bevorderen en tegelijkertijd de prijzen stabiel houden. De centrale bank streeft er gewoonlijk naar om de inflatie op lange termijn vast te houden op een jaarlijks percentage van 2%, zoals gemeten door de prijsindex van de persoonlijke consumptieve bestedingen. De twee doelen van de Fed, hoge werkgelegenheid en lage inflatie, staan vaak op gespannen voet met elkaar.
Zoals Preston Caldwell, Senior US Economist bij Morningstar, uitlegt, wacht de Federal Reserve nog steeds af hoe de tariefschok uitpakt voordat ze de rentetarieven aanpast. Tijdens de meest recente vergadering herhaalde Fed-voorzitter Jerome Powell voortdurend de noodzaak om “te wachten op meer duidelijkheid”. Caldwell verwacht dat de Fed zal wachten tot ze twee of drie maanden gegevens heeft over de impact van de tarieven voordat ze de rente verlaagt.
Rendement op schatkistpapier en rente op federale fondsen
Bron: Federal Reserve Economic Database. Gegevens per 06 mei 2025.
Omgekeerde yield curve weerspiegelt hogere korte rente
Gegevens per 15 mei 2025.
De rendementscurve meet het rendement tot de vervaldatum van obligaties over verschillende looptijden. De curve helt normaal gesproken naar boven en naar rechts, omdat beleggers een hoger rendement nodig hebben om extra risico’s te nemen die zich over een langere tijdshorizon voordoen. Een omgekeerde rentecurve duidt vaak op een verwachting van lagere rentes, en dus lagere groei en inflatie, in de toekomst.
De spread, of het verschil in rendement, tussen de rente op 10-jaars en 3-maands schatkistpapier is een veelgebruikte maatstaf om de vorm van de rentecurve te kwantificeren. Een negatieve spread duidt op een omgekeerde rentecurve omdat de 10-jaars een lagere yield (effectief rendement) heeft dan de 3-maands. Negatieve spreads gaan in het verleden vooraf aan recessies.
De korte rente is nauw verbonden met de beleidsrente van de Fed voor de korte termijn. Toen de Fed in 2022 de korte rente verhoogde om de inflatie te bestrijden, volgde het rendement op kortlopend schatkistpapier dat voorbeeld. De rente op schatkistpapier steeg over het grootste deel van de curve in reactie op de renteverlagingen door de Fed in 2024, maar de onzekerheid zorgde ervoor dat de langeretermijnrente in 2025 daalde.
Rendementscurve Amerikaanse schatkist
Bron: Amerikaans ministerie van Financiën. Gegevens per 16 mei 2025.
Volatiliteit aandelenmarkt is afgenomen, maar analisten denken dat er meer aankomt
Gegevens op 30 april 2025.
Het is gemakkelijk om te denken dat de aandelenmarkt en de economie altijd hand in hand gaan, maar hier zijn enkele redenen waarom dat niet zo is:
• De aandelenmarkt vertegenwoordigt niet iedereen die deelneemt aan de economie en een aanzienlijk deel is in handen van de rijkste individuen.
• De bestaat voor een onevenredig groot deel uit grote bedrijven, terwijl kleine bedrijven een belangrijke motor van de Amerikaanse economie zijn.
• Aandelen weerspiegelen het vertrouwen van beleggers in de toekomst. Zaken als bestedingen en werkgelegenheid zijn indicatoren van het huidige economische klimaat.
De aandelenmarkt kan veranderingen in de economie weerspiegelen en vice versa, maar de toestand van de ene geeft niet noodzakelijk een volledig beeld van de andere. Toch is het de moeite waard om de markten in de gaten te houden als de bezorgdheid over een recessie de kop opsteekt.
Nadat de Amerikaanse president Donald Trump begin april tarieven aankondigde, kelderden de aandelen snel in de daaropvolgende week en daalde de Morningstar US Market Index met 20% vanaf het hoogste niveau. Kort daarna veerden de markten weer op in reactie op een 90-daagse pauze in de tarieven. Aandelen haalden uiteindelijk de verliezen van de initiële daling weer in en eindigden rond hetzelfde niveau als eind maart. Dave Sekera, Chief US Market Strategist bij Morningstar, verwacht meer volatiliteit naar mate de tariefonderhandelingen vorderen.
Hoe moeten we economische indicatoren interpreteren?
Geen enkele indicator vertelt het hele verhaal van economische gezondheid, dus we moeten niet naar één gegevenspunt afzonderlijk kijken. Zelfs het interpreteren van de groei van het BBP, de belangrijkste indicator van economische gezondheid, kan op korte termijn moeilijk zijn vanwege ruis in de gegevens. Bovendien zijn er nuances die van invloed kunnen zijn op hoe we interpreteren wat we zien, en zelfs uitgebreide historische gegevens kunnen de toekomst niet perfect voorspellen.
De auteur of auteurs hebben geen positie in effecten die in dit artikel genoemd worden. Ontdek meer over Morningstar's redactionele beleid.
