Veel van de basisregels voor beleggen zijn contra-intuïtief. Zo is bijvoorbeeld een stijgende rente goed nieuws voor hen die kijken naar kortetermijnspaarproducten, maar is het over het algemeen een slechte ontwikkeling voor obligatiebeleggers. Hier is er nog zo een: de luie belegger is vaak succesvoller dan de actieve belegger.

Als u uw beleggingsportefeuille elke dag naloopt –of erger nog: gedurende de hele dag- dan bestaat het risico dat u meer handelt dan nodig is. U kunt dan tegen hoge transactiekosten en belastingen aanlopen en de kans is groot dat u op aandelen en fondsen met goede rendementen jaagt in de hoop dat ze hun outperformance zullen voortzetten. Dit kan hèt recept zijn voor een ramp.

Omdat u met overijverig handelen uzelf in uw voet kunt schieten, ben ik er een groot voorstander van om een beleggingsportefeuille slechts enkele momenten per jaar te herzien, bijvoorbeeld halfjaarlijks of per kwartaal. Het doel van een portefeuille check-up is om systematisch de probleemgebieden aan te pakken en wijzigingen te identificeren die u wilt maken als onderdeel van uw herbalanceringsprogramma. U zou uw beleggingsportefeuille tenminste enkele keren per jaar moeten herbalanceren. Lees daar meer over in het artikel Herbalancering van beleggingsportefeuille eenvoudig uitgelegd.

Neem de volgende vijf stappen in ogenschouw als u uw beleggingsportefeuille reviseert.

1. Past mijn activaspreiding nog bij mijn beleggingsdoelstelling?
Eén van de belangrijkste factoren die bepaalt of uw beleggingsportefeuille goed gepositioneerd is om uw beleggingsdoel te halen is uw activaspreiding. In andere woorden: hoeveel heeft u belegd in aandelen en obligaties en hoeveel cash houdt u aan? Een behulpzaam instrument is Morningstar’s Portefeuille X-Ray, die op gedetailleerd niveau de eigenschappen van uw beleggingsportefeuille geeft zoals de verdeling tussen aandelen en obligaties en de spreiding over regio’s en sectoren. U kunt dan zelf bepalen in hoeverre dat overeenkomt of afwijkt van uw doelstelling.

Als uw huidige positie in aandelen slechts een paar procentpunten boven uw nagestreefde spreiding ligt dan hoeft u niets te ondernemen. Als uw positie echter 5 of 10 procentpunten boven uw weging ligt, dan moet u de samenstelling van uw portefeuille aanpassen.
Veel fondsmanagers hebben het afgelopen jaar in aandelen uit de eurozone belegd. Hierdoor kan de positie in Europese aandelen in uw portefeuille zijn togenomen. Dat hoeft geen probleem te zijn, maar het is de moeite waard om na te gaan of uw huidige allocatie in lijn is met uw strategie.

Beleggen begint met het vaststellen van uw beleggingsdoel: waarvoor belegt u, welk kapitaal streeft u na en op welk moment wilt u daarover beschikken? Morningstar’s cursus portefeuillebeheer leert u om een eenvoudige, maar goede beleggingsportefeuille samen te stellen en laat u nadenken over belangrijke aspecten als beleggingsdoel, risico, beleid en de hoeveelheid beleggingen.

2. Licht uw beleggingsportefeuille door
Als u eenmaal de asset allocatie van uw portefeuille heeft beoordeeld, dan is het tijd om te kijken naar de spreiding van uw aandelen- en obligatieposities. De eerdergenoemde Portfeuille X-Ray geeft de eigenschappen van de aandelen en obligaties in uw portefeuille aan de hand van de Style Box. Bij aandelen wordt een onderscheid gemaakt tussen de marktkapitalisatie van de onderneming (small-, mid- of large-cap) en of het een waarde- of groeiaandeel betreft. Aan de hand van de positie in een schema van negen vakjes kunt u zien in welk type ondernemingen u belegt en of u waarde- of groeiaandelen aanhoudt.

Obligaties worden verdeeld afhankelijk van hun duration of rentegevoeligheid (kort, medium of lang) en de kredietkwaliteit (hoog, medium of laag). Ook hier kunt u via een schema van negen vakjes zien of u investeert in kort- of langlopende obligaties met meer of minder renterisico.
Een dergelijke analyse van uw beleggingsstijl is te maken van zowel afzonderlijke aandelen en obligaties als van afzonderlijke beleggingsfondsen.

U verwacht uiteraard niet dat uw portefeuille vertegenwoordigd is in alle negen vakjes van de Style Box, maar u wilt wel zien of uw beleggingen zich –te sterk- concentreren in of één of twee posities.

Bekijk tot slot of uw portefeuille disproportioneel overhelt naar één of twee aandelenposities. Als een onderneming waarin u belegt een aandeleninkoopprogramma aanbiedt of een bonus geeft in de vorm van aandelen dan kan deze onderneming –ongemerkt- een buitengewoon groot deel van uw portefeuille zijn gaan uitmaken. Dan is het tijd om uw positie te verkleinen. Een stelregel is dat een belegging in één specifieke onderneming minder dan 10 procent van uw totale posities moet uitmaken.

3. Bekijk uw individuele posities
Na de analyse van de samenstelling van uw portefeuille is het tijd voor een snelle check-up van uw individuele posities. Met de Fondsen Quickrank kunt u uw beleggingsfondsen opzoeken, hun rendement bekijken en kunt u doorklikken naar de analyses van de Morningstar-analisten. Beoordeel het historisch rendement van een met de Morningstar Rating (‘sterrenrating’) en kijk of onze analisten verwachten het dat fonds in de toekomst beter dan de benchmark en/of het categoriegemiddelde gaat presteren (zie de Analyst Rating met de kwalificaties ‘Gold’, ‘Silver, ‘Bronze’, Neutral’ en ‘Negative’).

Zo’n quickrank is er ook voor ETFs en hedge funds. De prestaties van aandelen kunt u volgen met de aandelen quickrank. Van een aantal aandelen staan er analistenrapporten op deze website. Zie hiervoor het overzicht Aandelenanalyses. Ook van enkele populaire ETFs zijn er analistenrapporten. Kijk hiervoor in de ETF Bibliotheek onder het kopje ‘Analistenrapporten’.

4. Neem het rendement onder de loep
Het is een grote -en helaas veelgemaakte- fout om teveel op kortetermijnrendement te focussen. Maar de herziening van uw portefeuille elk kwartaal of half jaar moet ook een snelle vaststelling bevatten van welke beleggingen de grootste bijdrage aan het totaalrendement leveren en welke beleggingen de meeste schade berokkenen aan uw winst. Het is prima om een blik op het year-to-date rendement te werpen, maar richt u het meest op het rendement over langere periodes zoals de laatste 3 en 5 jaar en vergelijk het rendement van een fonds met de benchmark en het gemiddelde van de categorie.

Aanhoudende underperformance kan een signaal zijn dat er iets serieus mis is met een van uw posities. Maar aangenomen dat het idee achter de aankoop van het aandeel of fonds nog steeds klopt kan een stroom van slechte rendementen ook de mogelijkheid bieden om de betreffende positie goedkoop uit te breiden als u op een later moment herbalanceert.

5. Plan uw volgende stap
Nadat u de huidige staat van uw portefeuille hebt overzien is het tijd om de volgende stap te plannen. Het is niet uitgesloten dat u een probleem ondekt in uw portefeuille dat meteen om aandacht vraagt, maar zorg er ook voor dat u een moment plant waarop u uw portefeuille herbalanceert. Een traditionele wijsheid uit de financiële planning is dat de beste tijd om te herbalanceren het einde van het jaar is met een oog op het nemen van verliezen. Maar als u meer tijd heeft om te focussen op een ander moment, zeg vroeg in het vierde kwartaal, dan moet u dat doen.

Meer over portefeuillebeheer

Hoe realiseer ik mijn financiële doelen?
Of u nu zelf belegt of uw portefeuille toevertrouwt aan een adviseur, een groentje bent of een doorgewinterde belegger, hier volgen enkele essentiële tips om uw financiële doelen te bereiken.

De waterdichte portefeuille: waarom u een beleggingsfilosofie moet hebben
Als u overtuigd bent van uw beleggingsstrategie, kunt u gedisciplineerder handelen.

Inkomsten versus totaalrendement: waarom zou u kiezen? 
Staar u niet blind op etiketten, de beste benadering combineert beide strategieën.


Volg Morningstar's cursus portefeuillebeheer.

Met medewerking van Maarten van der Pas.

Dit artikel is eerder gepubliceerd op morningstar.nl.