Allereerst delen we fondsen in categorieën in. Momenteel hanteert Morningstar ruim honderd categorieën. Bij het indelen kijken we bij voorkeur naar een reeks van portefeuilles van het betreffende fonds. De (engelstalige) definities van de diverse categorieën kunt u vinden op: www.morningstareurope.com/download/morningstarcategories2005.pdf.

De berekening van de ratings en de categorie-indeling is overigens een Europees gebeuren. De Morningstar-kantoren in Europa hebben gezamenlijk een database met fondsgegevens.

De Morningstar Rating wordt binnen de Morningstar Categorie toegekend. We doen dat door 36 maandrendementen te berekenen. Met behulp van deze maandrendementen wordt het voor risico gecorrigeerd rendement over deze periode bepaald. Het is goed om te onthouden dat voor het voor risico gecorrigeerde rendement geldt: hoe hoger het gelopen risico (volatitliteit), hoe lager de score. Ook geldt hoe hoger het rendement, hoe hoger de score. Liefhebbers vinden de definitie van deze Morningstar Risk Adjusted Return hier: www.morningstar.nl/downloads/MRAR%20defined.pdf.

Bij de berekening van de score die ten grondslag ligt aan de rating corrigeren we de rendementen voor aankoopkosten zoals die vermeld staan in de prospectus. Voor de Nederlandse beursgenoteerde fondsen nemen we de aankoopkosten via het eigen distributiekanaal van de vermogensbeheerder. Omdat we weten dat gelukkig niet veel beleggers de hoge maximale aankoopkosten die worden genoemd in het prospectus betalen, maximeren we deze voor aandelenfondsen op 5% en voor vastrentende fondsen op 3%.

We hebben nu voor alle fondsen in een bepaalde categorie een score berekend. Deze sorteren we van hoog naar laag en vervolgens kunnen we de sterren toekennen. De 10% hoogste score’s krijgen 5 sterren, de volgende 22,5% 4 sterren, de middelste 35% 3 sterren, de volgende 22,5% 2 sterren en de slechtste 10% krijgt 1 ster.

De ratings worden maandelijks opnieuw berekend. In de eerste helft van de maand worden de ratings gepubliceerd per maandultimo van de vorige maand.

Gebruikers van internationale websites van Morningstar of van andere producten zou het kunnen opvallen dat elders de ratings over een langere periode wordt toegekend. Overal ter wereld (behalve in Europa) berekent Morningstar naast de driejaarsrating ook een rating over een periode van vijf en tien jaar en middelt deze vervolgens ook nog tot een “over all” rating. Zonder te veel op de zaken vooruit te lopen, kunnen we u vertellen dat we ook in Europa de rating over langere perioden zullen gaan toekennen. De enige reden waarom we dat vijf jaar geleden bij de introductie van de rating in Europa niet hebben gedaan, was omdat veel fondsen een korte geschiedenis hadden.

De Morningstar Rating laat in een oogopslag zien hoe een fonds ten opzichte van vergelijkbare fondsen heeft gepresteerd in termen van rendement na kosten en risico. Daarmee is het een uiterst nuttig hulpmiddel. Natuurlijk moet de rating niet het enige zijn waarop de belegger zijn keuze baseert. Gelukkig hoeft dat ook niet, want Morningstar laat op zijn websites nog veel meer gegevens zien.